توافق وین: تداوم یا تغییر در دیپلماسی هسته ای؟

Authors

احمد سلطانی نژاد

سهیل گودرزی

مصطفی نجفی

abstract

چکیده روند طولانی مذاکرات میان ایران و پنج قدرت جهانی بر سر مناقشه­­ی هسته­ای در فرایندی دوازده ساله، پس از بیست و سه ماه مذاکره میان ایران و شش قدرت جهانی نهایتاً به امضای توافق جامع هسته­ای میان جمهوری اسلامی ایران و اعضای دایم شورای امنیت ملل متحد انجامید. توافقی که ضمن به رسمیت شناختن حق برخورداری و استفاده از انرژی هسته­ای برای ایران، متضمن برنامه­ای مشترک برای رفع تحریم­های بین­المللی علیه ایران نیز هست. فارغ از تبعات توافق هسته­ای و برآوردهای اولیه از توافق و مزایا و معایب آن برای کشور؛ نقش و تأثیر دیپلماسی و مشی سیاست خارجی که از سوی دولت یازدهم در باب این موضوع در پیش گرفته شده است نیز از جمله مولفه­هایی محسوب می­شود که می­باید در نظر آورده شوند. بر این اساس سوال اصلی نوشتار حاضر این است که آیا رسیدن به نقطه­ی تفاهم برای حل پرونده هسته­ای در دوره­ی حاکمیت گفتمان اعتدال بر سیاست خارجی ایران، نمود تغییری مشخص در دیپلماسی هسته­ای است یا صرفاً تداوم رویکردهای گذشته در شرایط نوین است؟ مقاله حاضر از رهگذر مطالعه تحلیلی- علّی روندهای دیپلماسی در دو دوره اصلاحات و اعتدال در پی طرح این فرضیه است که با عنایت به روندهای سیاسی و دیپلماتیک منتهی به توافق وین، به نظر می­رسد دیپلماسی دولت یازدهم پیش از آن­که نشان از تحولی ماهوی در سیاست خارجی و ارائه­ی مدل جدیدی از دیپلماسی ایرانی داشته باشد، نمود گسست از رویکرد تهاجمی در سیاست خارجی دوره پیشین (1392-1384) و بازگشت به سیاست تنش زدایی و اعتمادسازی با غرب است که در اوایل دهه­ی هشتاد نیز تجربه شده است. اساس و راهبرد سیاست خارجی دولت یازدهم در موضوع هسته ای بر اعتمادسازی، تنش زدایی و تعامل مدیریت شده با غرب به­منظور رفع بی اعتمادی و بدبینی ها نسبت به برنامه صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران استوار بوده است؛ همان چیزی که در دولت هشتم و اولین دوره مذاکرات هسته­ای نیز از سوی ایران برای حل معضل هسته­ای در پیش گرفته شد. اما در عین حال تاکتیک و مکانیسم­های این دیپلماسی در نوع خود بدیع و بی­نظیر می­نمایند. در همین راستا و با عنایت به مختصات دیپلماسی منتهی به برجام به نظر می­رسد این امر نمود تلفیقی از تداوم و تغییر در دیپلماسی ایرانی طی سال­های اخیر است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

توافق وین: تداوم یا تغییر در دیپلماسی هسته‌ای؟

چکیده روند طولانی مذاکرات میان ایران و پنج قدرت جهانی بر سر مناقشه­­ی هسته­ای در فرایندی دوازده ساله، پس از بیست و سه ماه مذاکره میان ایران و شش قدرت جهانی نهایتاً به امضای توافق جامع هسته­ای میان جمهوری اسلامی ایران و اعضای دایم شورای امنیت ملل متحد انجامید. توافقی که ضمن به رسمیت شناختن حق برخورداری و استفاده از انرژی هسته­ای برای ایران، متضمن برنامه­ای مشترک برای رفع تحریم­های بین­المللی علیه...

full text

علل تداوم مناقشه ایران و آمریکا پس از توافق هسته ای

     روابط ایران و آمریکا در چند دهه ی اخیر به ویژه پس از انقلاب اسلامی همراه با بی اعتمادی، بدبینی و نگاه به شدت خصومت آمیز نسبت به یکدیگرمعرفی شده است. ساختارهای هنجاری و معنایی که هویت بخش ایران و آمریکا در عرصه ی بین المللی است، همدیگر را به مثابه ی یک «دگر» و«غیر» تعریف کرده است. در این میان در چارچوب بن نگره های هویتی دوطرف، اقداماتی که در مناسبات منطقه ای و بین المللی توسط هرکدام از دوبا...

full text

دیپلماسی عمومی آمریکا در خاورمیانه؛ تداوم یا تفاوت؟

باراک اوباما پس از به قدرت رسیدن تغییرات ساختاری در دیپلماسی عمومی آمریکا به خصوص نسبت به جهان اسلام را در کانون توجه دولت خود قرار داد و از اصطلاحاتی نظیر دیپلماسی عمومی نوین،[i] دیپلماسی عمومی مبتنی بر گفتگو،[ii] دیپلماسی عمومی فرهنگ محور،[iii] دیپلماسی عمومی شبکه ای،[iv] و دیپلماسی چندشریکی[v] سخن به میان آورد، اما واقعیت امر آن است که وی نیز همانند دولت های پیشین از دیپلماسی عمومی به عنوان ...

full text

علل تداوم مناقشه ایران و آمریکا پس از توافق هسته ای

روابط ایران و آمریکا در چند دهه ی اخیر به ویژه پس از انقلاب اسلامی همراه با بی اعتمادی، بدبینی و نگاه به شدت خصومت آمیز نسبت به یکدیگرمعرفی شده است. ساختارهای هنجاری و معنایی که هویت بخش ایران و آمریکا در عرصه ی بین المللی است، همدیگر را به مثابه ی یک «دگر» و«غیر» تعریف کرده است. در این میان در چارچوب بن نگره های هویتی دوطرف، اقداماتی که در مناسبات منطقه ای و بین المللی توسط هرکدام از دوبازیگر ...

full text

سیاست خارجی اوباما در آمریکای لاتین: تداوم یا تغییر؟ ‏

پژوهش حاضر در پی بررسی و مطالعه سیاست خارجی باراک اوباما در دوره اول ریاست جمهوری (2012-2008) در قبال آمریکای لاتین می‌باشد و اینکه آیا تغییری که اوباما در مبارزه انتخابات ریاست‌جمهوری مطرح کرده بود در مورد آمریکای لاتین اتفاق افتاده است یا سیاست خارجی ایالات متحده تداوم سیاست‌های گذشته بوده است. کشورهای آمریکای لاتین به انتخابات سال 2008 ایالات متحده به عنوان نقطه عطف در تاریخ آمریکا و سیاست خ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
روابط بین الملل

Publisher: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

ISSN 2423-4974

volume 8

issue 31 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023